ജയ്‌പൂർ ഇന്ത്യയുടെ രാജസ്ഥാന്‍ സംസ്ഥാനത്ത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന പ്രശസ്തമായ ഒരു നഗരമാണ്. 1727-ല്‍ മഹാരാജ സവായ് ജയ്സിങ് രണ്ടാമന്‍റെ നേതൃത്വത്തിലാണ് ഈ നഗരം പണിതത്. ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ പദ്ധതിപൂർവ്വം നിർമ്മിച്ച നഗരം എന്നതിൽ ജയ്‌പൂരിന് പ്രത്യേക സ്ഥാനം ഉണ്ട്. അതിന്റെ കെട്ടിടങ്ങളിൽ ഉപയോഗിച്ചിരിക്കുന്ന ഗുളാബി കല്ല് (പിങ്ക് സ്റ്റോണ്‍) കാരണം ‘പിങ്ക് സിറ്റി’ എന്ന പേരിൽ ലോകത്തുടനീളം പ്രശസ്തമാണ്.
നഗരഘടനയും ആർക്കിടെക്ചറും
ജയ്‌പൂരിന്റെ നഗരനിര്‍മ്മാണം വൈദ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ വസ്തു ശാസ്ത്രജ്ഞന്‍ വിഥ്യാധര്‍ ഭട്ടാചാര്യയുടെ സഹായത്തോടെയാണ് രൂപകല്പന ചെയ്തത്. നഗരത്തിലെ വീഥികളും വിപണികളും സുതാര്യമാകുന്ന വിധത്തിൽ ഘടിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. ശക്തമായ കോട്ടകളും രാജഭവനുകളും പട്ടണത്തിന് ആകർഷണീയത നല്‍കുന്നു. സിറ്റി പാലസ്, ഹവാമഹല്‍, ജന്തര്‍ മന്തര്‍, ആംബര്‍ കോട്ട എന്നിവ പ്രധാന ദർശന കേന്ദ്രങ്ങളാണ്.
സാംസ്കാരിക പൈതൃകവും ഉത്സവങ്ങളും
ജയ്‌പൂർ സമ്പന്നമായ സാംസ്കാരിക പൈതൃകത്തിന് പ്രസിദ്ധമാണ്. രാജസ്ഥാനി നൃത്തങ്ങളും സംഗീതവും ഇവിടെ വലിയ സ്ഥാനമുണ്ട്. നഗരത്തില്‍ നടക്കുന്ന ആന പ്രദക്ഷിണ, തേജസ്യമായ ഗംഗൗർ ഉത്സവം, ഡെസർട്ട് ഫെസ്റ്റിവല്‍ എന്നിവ വിപുലമായ ആഘോഷങ്ങളോടെയാണ് കാണപ്പെടുന്നത്.
വ്യാപാരവും ഹസ്തകലകളും
ജയ്‌പൂർ മഹാരാജാക്കളുടെ കാലം മുതൽ വ്യാപാരത്തിനും കലയ്ക്കും കേന്ദ്രമായിരുന്നു. ഇവിടെ രത്നങ്ങളും ആഭരണങ്ങളും, ഹസ്തനിര്മിത വസ്ത്രങ്ങളും, ബ്ലൂ പോട്ടറി, കൈതരിച്ച തൂവാലകളും ശില്പകലകളും ഏറെ പ്രസിദ്ധമാണ്. മൊട്ടം മുകളിലായി നടക്കുന്ന ‘ബസാര്‍’ കൾ നഗരജീവിതത്തിൽ വലിയ പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.
സഞ്ചാരികൾക്ക് ആകർഷണ കേന്ദ്രം
ഇന്ത്യയിലെ പ്രശസ്തമായ ടൂറിസ്റ്റ് കേന്ദ്രങ്ങളിൽ ഒന്നായ ജയ്‌പൂർ ചരിത്രം, കലയ്‌ക്കൊപ്പം ആധുനിക സൗകര്യങ്ങളും ഒരുക്കിയിട്ടുണ്ട്. ഹോട്ടലുകളും പാലസുകളായ ഹാരിറ്റേജ് റിസോർട്ടുകളും സന്ദർശകർക്കുള്ള ആസ്വാദനത്തിനുള്ള ലോകമെന്നോണം തന്നെയാണ്. “ഗോൾഡൻ ട്രയാംഗിൾ” എന്നറിയപ്പെടുന്ന ദില്ലി-ആഗ്ര-ജയ്‌പൂർ ടൂറിസം ശൃംഖലയിലൊരു പ്രധാന ഭാഗമാണ് ഈ നഗരം.
